Kookboek Beijum, stedenbouwkundige visie voor een Groningse bloemkoolwijk

Beijum is één van de vier Groningse wijkvernieuwingswijken. Met alle samenwerkingspartners in de wijk werkt de gemeente samen om de wijk zowel fysiek als sociaal een impuls te geven. Vanuit mijn rol als wijkstedenbouwer heb ik een stedenbouwkundige visie voor deze bloemkoolwijk uit de jaren ’70 gemaakt. Het resultaat is het Kookboek Beijum, waarin vier ingrediënten staan die belangrijk zijn voor een toekomstbestendige wijk. Het Kookboek is afgerond. Hieruit zullen verschillende projecten worden gedistilleerd die de komende jaren worden uitgevoerd.

Een wijk met contrasten

Om een goed voorstel voor vernieuwing te doen is het belangrijk om te snappen hoe een wijk in elkaar zit. Wat was de oorspronkelijke ontwerp gedachte, hoe zitten de woonerven in elkaar, waar wordt gespeeld? Bijzonder aan Beijum is dat deze bloemkoolwijk een wijk met contrasten is. De landschappelijke kwaliteiten van Beijum zijn niet te missen en ruimschoots aanwezig. Tegelijkertijd oogt het groen overwoekert en heeft het aan diversiteit verloren. Het wonen aan een woonerf wordt als prettig ervaren, met name ook voor kinderen. Door de jaren heen is de wijk en de openbare ruimte echter sleets geraakt. Erven ogen rommelig en versteend. De auto domineert de ruimte en de wirwar aan schuttingen komt de beleving en sociale veiligheid niet ten goede.

Ingrediënt 1: een sterk groen raamwerk

Beijumers maken tegenwoordig veel minder ‘gebruik’ van de wijk en missen daardoor de prachtige landschappelijke kwaliteiten. Door in te zetten op de beleving van de hoofdstructuren (groen, blauw en wijkring) kunnen Beijumers zich meer bewust worden van het ‘groene raamwerk’. Denk aan zichtlijnen, ommetjes. Maar ook aan het versterken van de historische en landschappelijke drager in de wijk; de Beijumerweg.

Ingrediënt 2: fijn wonen in een toekomstbestendige heerd

Veel Beijumers waarderen het woonerfkarakter. Echter de uitstraling en het gebruik van de heerden staat onder druk. Het herwinnen van de openbare ruimte is een belangrijke sleutel naar een toekomstbestendige heerd. Dit vraagt om een andere positie van de auto, zodat er ruimte vrijkomt die besteed kan worden aan ontmoeten, spelen, waterinfiltratie etc. Een toolkit voor de openbare ruimte biedt een kapstok om de wijk aan te pakken mét aandacht voor de eigenheid van de wijk en de bewoners.

Ingrediënt 3: Beijum verbinden

De bloemkoolstructuur van Beijum maakt het moeilijk je te oriënteren in de wijk. Door in te zetten op een logische fietsstructuur die zich onttrekt aan het doolhof van de heerden wordt fietsen aantrekkelijker. Goede aansluiting van deze structuur op het stedelijk fietsnetwerk maakt van Beijum een aantrekkelijke plek: ruim wonen, dicht bij stad en ommeland én goed bereikbaar per fiets.

Ingrediënt 4: vitale kernen

Het ontbreekt Beijum niet aan voorzieningen. De uitstraling en verblijfskwaliteit is echter erg mager. Vier unieke clusters, elk met een eigen  functie, identiteit en verblijfskwaliteit, gaan de ankerpunten van de wijk vormen.